5 tureckich piosenek że Francuz by się nie powstydził

Milli Państwo,

Przyjąłem z radością propozycję Królowej Pomarańczy Agaty, żebym co jakiś czas, dla ubarwienia Tur-tur Bloga odrobiną tureckiej muzyki, zrobił wpis gościnny. Ustaliliśmy z Jej Wysokością, że wpisy będą miały różną formę, a jedną z nich będą składanki tematyczne. I dzisiaj nastąpi pierwsza z nich.

Z tysięcy możliwych tematów wybrałem jeden, który jest mi szczególnie bliski – wpływ piosenek innych krajów śródziemnomorskich na piosenkę turecką – bo taki wpływ po pierwsze primo zaobserwowałem, a po drugie primo, ma swoje wielkiej piękności rezultaty już to w tureckich coverach tych piosenek, które niekiedy o lata świetlne przewyższają oryginały, już to w piosenkach oryginalnych tworzonych przez kompozytorów i autorów tekstów z Kraju Czterech Mórz. Zawczasu uprzedzam miłośników ostrzejszych beatów, że dzisiejsza składanka jest przede wszystkim dla miłośników belcanta (z włoskiego: piękne śpiewanie).

Niepodzielną palmę pierwszeństwa w tym gronie dzierży niewątpliwie piosenka francuska, o której mawiam, że już dawno wyemigrowała z Francji i zamieszkała nad Bosforem, gdzie znalazła dogodne warunki do rozkwitu dzięki wybitnym osobowościom muzycznym z Raju. Owe osobowości, oczywiście, są osobami światłymi, toteż znają piosenkę francuską i śledzą poczynania francuskich artystów.

Jedną z nich jest wybitna pieśniarka Candan Erçetin, odznaczona w 2014 roku  Ordre des Arts et des Lettres  za zasługi na polu wzmacniania stosunków francusko-tureckich. Artystka wielokrotnie nagrywała piosenki francuskie, zarówno po francusku, jak i po turecku, czym niewątpliwie przybliżyła odbiorcy tureckiemu sztukę muzyczną znad Sekwany. Z kulturą francuską jest związana od czasów licealnych (jest absolwentką prestiżowego Liceum Galatasaray w Stambule, gdzie uczyła się języka francuskiego). Nie zapodam jednak coveru w wykonaniu Candan, ale piosenkę “Bana Anlatma Sakın”  (“Nie waż się opowiadać mi”), której jest kompozytorką i która stanowi dzieło doskonale obrazujące tezę postawioną powyżej. Piękne tango ze świetnym i gorzkim tekstem, w którym podmiot liryczny wyrzuca kochanemu mężczyźnie życiowy melepetyzm i brak tak zwanych jaj. Za takie piosenki jak ta dałbym się pokroić. Proszę tylko posłuchać tego głosu i aranżacji!

Kolejnym genialnym przykładem na wpływy piosenki francuskiej jest piosenka “Pardon” napisana przez Cesarzową Piosenki Tureckiej Sezen Aksu. Nostalgiczna w brzmieniu, zaśpiewana jednak sucho i bez żadnego rozczulania się nad sobą, elegia o dawnej wakacyjnej miłostce pomiędzy powracającą do tego samego miejsca turystką a pracującym tamże kelnerem. Znając nieco historie miłosne na styku Polska-Turcja, odbieram tę piosenkę jako napisaną specjalnie dla polskich turystek, zakochanych bez pamięci w Turcji i mających taką lub podobną historię miłosną na koncie ;-).

3. Piosenka trzecia jest świetnym, moim zdaniem, coverem piosenki Jacquesa Brela pt. “La Chanson des vieux amants” (“Piosenka starych kochanków”). W tekście tureckim o starości ni słowa, jest za to odważne wyznanie: “Sevgilim,senden önce defalarca sevdim” (“Kochany mój, przed tobą wielokrotnie kochałam”), co w ustach kobiety tureckiej, która zgodnie z obyczajem powinna dbać o tzw. przyzwoitość, honor i cześć własną, jest jednak szokujące. Świetnie zaśpiewane pełnym głosem przez Naszą Pierwszą Małżonkę Turecką o imieniu Funda Arar. Po turecku piosenka nazywa się “Şarap Mevsimi“ (czyli “Pora winobrania”). I jako ciekawostkę dodam, że partie orkiestrowe wykonuje Orkiestra Praskich Filharmoników, co powinno dać nam, Polakom, do myślenia!

Orhan Krawczyk